 ТЕЙЛЕРЯН СОГОМОН (1896—1960
деятель армянского национально-освободительного движения, народный мститель. В 1912 окончил училище Кедронакан в Ерзнка, для продолжения учебы отправился в Европу, но с началом первой мировой войны возвратился в Армению. Вступил в действующую армию, сражался в полку Андраника. В 1918 был ранен, некоторое время находился в Тифлисе, затем на Северном Кавказе. В 1919 отправился в Стамбул. После того, как состоявшийся в 1919—20 в Стамбуле судебный процесс над лидерами младотурок (см. Процесс младотурок 1919—20) признал их виновными во втягивании Турции в войну и организации геноцида армян в период первой мировой войны и заочно приговорил главных преступников, в т. ч. бывшего министра внутренних дел Турции Талаата, к смертной казни, Тейлерян поставил своей целью привести в исполнение приговор, вынесенный в отношении Талаата. Побывав по следам Талаата в ряде стран, Тейлерян наконец убил его в Берлине (15 марта 1921). Состоявшийся в июне 1921 в Берлине суд над Тейлеряном превратился по существу в суд над организаторами геноцида — палачами армянского народа. Под давлением прогрессивной общественности Европы Тейлерян был оправдан. Умер в Сан-Франциско (США). Սողոմոն Թեհլիրեանը ծնվել է 1896 թվականին Բագառիճում՝ Արևմտյան Հայաստանում, ուր ստացել է իր նախնական կրթությունը։ Ապա ուսումը շարունակել է Երզնկայի Կենտրոնական ուսումնարանում, որն ավարտել է 1912 թվականին և 1913-ին փոխադրվել է Սերբիա։ Առաջին Համաշխարհային Պատերազմը սկսվելուն պես նա մեկնել է Հայաստան, ուր մասնակցել է կամավորական շարժմանը՝ Անդրանիկի գնդում։ 1915 թվականին Թեհլերյանը վերապրել է ցեղասպանությունը, ինչը շատ մեծ ազդեցություն է ունեցել նրա կյանքում։ 1921 թվականին Թեհլերյանը մասնակցել է Դաշնակցության Նեմեսիս գործողությանը՝ առաջադրանք ստանալով սպանել Եղեռնի գլխավոր կազկակեպչին՝ Թալեաթ փաշային։ Նույն տարվա մարտի 15-ին Բեռլինի Շառլոտենբուրգ թաղամասի Հայդենբուրգ փողոցում Սողոմոն Թեհլերյանը գնդակահարում է Թալեաթին և ձերբակալվում: Սակայն 1921թ. հունիսի 2-ին գերմանական դատարանը անպարտ է ճանաչում Սողոմոն Թեհլերյանին։ Վերջինս պաշտպանվում էր երեք դատախազների կողմից, որոնցից մեկը բժիշկ Թեոդոր Նիեմեյերն էր՝ օրենսդրության պրոֆեսոր Քիլի համալսարանից։ Արդարացված Թեհլերյանը երկար տարիներ ապրել է Հարավսլավիայի մայրաքաղաք Բելգրադի Դալմատինսկա փողոցի թիվ 78 տանը։ 1945-ից հետո բնակություն է հաստատել ԱՄՆ-ի Ֆրեզնո քաղաքում, որտեղ էլ մահացել է 1960 թ. մայիսի 23-ին։ Ի հիշատակ Թեհլերյանի՝ հուշարձան է կանգնեցվել Ֆրեզնոյում, Թալինի շրջանի Մաստարա գյուղում և Երևանում։
|
News
